მედიცინა

დაახლოებით 1569 წელს გარდაცვლილი 2 წლის ბიჭის სიკვდილის მიზეზი არა ჩუტყვავილაა, როგორც ამას აქამდე ფიქრობდნენ, არამედ ჰეპატიტი B.

ამის შესახებ McMaster University-ის მეცნიერებმა განაცხადეს.

მათი ინფორმაციით, ეს ფაქტი იმისი მტკიცებულებაა, რომ საიდუმლო დაავადება ადამიანებში საუკუნეებია არსებობს.

საუბარია ბავშვზე, რომელიც იტალიაში დაახლოებით 440 წლის წინ დამარხეს. მისი სხეულის ექსჰუმირება 1983-1985 წლებში განხორციელდა და მის სხეულზე ნაყვავილარის კვალი მეცნიერებს იმის ფიქრის საფუძველს აძლევდა, რომ ბიჭი ჩუტყვავილასგან გარდაიცვალა. აღმოჩენა ამ ვირუსის უძველეს მტკიცებულებად მიიჩნეოდა.

თუმცა, ახალი მტკიცებულების თანახმად, ეს ყვავილი არ იყო.

ბავშვებში ჰეპატიტმა B-მ, ღვიძლის ინფექციამ, რომელიც მსოფლიოში ყოველწლიურად დაახლოებით 786,000 ადამიანს კლავს, შესაძლოა სახეზე, ფეხებზე, დუნდულებსა და მკლავებზე გამონაყარი გამოიწვიოს. ამის გამო მოხდა არასწორი დიაგნოზირება და მეცნიერებმა მიიჩნიეს, რომ ბიჭის გარდაცვალების მიზეზი ჩუტყვავილა იყო.

იმის დასადგენად, დაავადება ნამდვილად ჰეპატიტი B იყო თუ არა, მეცნიერებმა მუმიის კანისა და ძვლისგან ნიმუშები აიღეს. მასში ჰეპატიტ B-ს გენომი აღმოჩნდა.

საინტერესოა ის ფაქტიც, რომ შედეგებმა აჩვენა მჭიდრო ურთიერთობა მე-16 საუკუნის ჰეპატიტი B- სა და თანამედროვე ჰეპატიტის B- ს შორის. რაც იმის ვარაუდის საფუძველს იძლევა, რომ ვირუსი დიდად არ განვითარებულა, მიუხედავად იმისა, რომ როგორც წესი, ვირუსები სწრაფად ვითარდება.

მეცნიერებმა ვერ იპოვეს დროებითი სტრუქტურა ვირუსის ვერც მე-16 საუკუნის და ვერც თანამედროვე ვერსიებში. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ, დროსთან ერთად, ევოლუციური ცვლილება მოხდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მეცნიერებმა ვერ გამოიყენეს მოლეკულური საათის მეთოდი, რათა ვირუსის წარმოშობა შეეფასებინათ.

მიუხედავად ამისა, აღმოჩენამ ჰეპატიტის B-ს ისტორიას გარკვეულწილად ნათელი მოჰფინა. ის შესაძლოა ინახავდეს ინფორმაციას იმის შესახებ, როგორ შეიძლება დღეს დაავადების მართვა.

,,რაც უფრო მეტი ინფორმაცია გვაქვს წარსულის პანდემიის და ეპიდემიის მოქმედების შესახებ, გაცილებით მეტია ჩვენი თანამედროვე ცოდნა იმის შესახებ, თუ როგორ მუშაობს და ვრცელდება პათოგენური მიკროორგანიზმი დღეს და ეს ინფორმაცია მათ კონტროლში გვეხმარება,“-  აცხადებენ მეცნიერები.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ალკოჰოლი ორგანიზმში მავნე ქიმიურ ნივთიერებას წარმოქმნის, რომელმაც, შესაძლოა ღეროვანი უჯრედების დნმ-ში მუდმივი გენეტიკური დაზიანება გამოიწვიოს და კიბოს განვითარების რისკი გაზარდოს.

ამის შესახებ ბრიტანელი მეცნიერები ახლახან ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით იუწყებიან. მათ ლაბორატორიაში მღრნელებზე ცდა ჩაატარეს, რომლის დროსაც ქრომოსომის ანალიზი და დნმ-ის თანმიმდევრობა გამოიყენეს, რათა აცეტილდეჰიდის მიერ გამოწვეული დაზიანება გამოეკვლიათ. აცეტილდეჰიდი გახლავთ მავნე ქიმიკალი, რომელიც ორგანიზმში ალკოჰოლის გადამუშავებისას გამოიყოფა.

მათი დასკვნები უფრო დეტალურ ინფორმაციას გვაწვდის იმის შესახებ, თუ როგორ ზრდის ალკოჰოლი 7 ტიპის კიბოს, მათ შორის – ძუძუსა და ნაწლავის კიბოს განვითარების რისკს. ის ასევე აჩვენებს, როგორ ცდილობს სხეული ალკოჰოლისგან გამოწვეული დაზიანებისგან დაცვას.  

,,ზოგიერთ შემთხვევაში, კიბო ღეროვან უჯრედებში დნმ-ის დაზიანების გამო განვითარდა. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგ შემთხვევაში დაზიანება შემთხვევით მოხდა, ჩვენმა კვლევამ აჩვენა, რომ ალკოჰოლი ამ დაზიანების რისკს ზრდის,“ – აცხადებს მოლეკულური ბიოლოგიის სამედიცინო კვლევის საბჭოს ლაბორატორიის პროფესორი, კვლევის თანაავტორი კეტან პატელი.

ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნებული კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა მღრნელებს ალკოჰოლი მიცეს და შემდეგ დნმ-ზე მისი ზეგავლენა გააანალიზეს. როგორც აღმოჩნდა, აცეტალჰეიდს შეუძლია დნმ-ის დაზიანება ღეროვან უჯრედებში.

ეს მნიშვნელოვანია, აცხადებს პატელი, იმიტომ, რომ როდესაც ჯანმრთელი ღეროვანი უჯრედები ზიანდება, მათ შეუძლიათ გამოიწვიონ სიმსივნური უჯრედების წარმოშობა.

მკვლევარებმა ასევე შეისწავლეს, როგორ ცდილობს ორგანიზმი თავი დაიცვას ალკოჰოლისგან გამოწვეული დაზიანებისგან.

დაცვის პირველ ხაზს წარმოადგენს ფერმენტების ჯგუფი ალდეჰიდის დეჰიდროგენზა, ანუ ALDH- ი. ეს აცეტალდიჰიდს აცეტატად შლის, რომლის უჯრედები შესაძლოა ენერგიის წყაროდ იქნას გამოყენებული.

კვლევის დროს იმ მღრნელების დნმ-ი, რომლებიც ფერმენტ ALDH- ის ნაკლებობას განიცდიდნენ, ოთხჯერ უფრო ზიანდებოდა, ვიდრე მათი, ვის სხეულშიც აღნიშნული ფერმენტი სათანადოდ ფუნქციონირებდა.

პატელის განმარტებით, უჯრედებს დაცვის მეორე ხაზიც აქვს – დნმ-ის აღდგენის სისტემა, რომელიც მათ საშუალებას აძლევს გამოავლინოს და უკუაგდოს სხვადასხვა ტიპის დნმ-ის დაზიანება.

მაგრამ ზოგიერთ შემთხვევაში და ზოგიერთ ადამიანში – განსაკუთრებით, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში მცხოვრებ ხალხში – აღდგენის სისტემები ვერ მუშაობენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათი უჯრედები ვერ ახერხებენ ეფექტურად აღდგენას.

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის კიბოს საერთაშორისო კვლევის სააგენტომ ალკოჰოლი პირველი ჯგუფის კანცეროგენების სიაში შეიტანა.

2011 წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ალკოჰოლი პასუხისმგებელია ბრიტანეთში კიბოს შემთხვევების 4 პროცენტზე – რაც წელიწადში 12,800 შემთხვევას უტოლდება.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”