მედიცინა

ზომიერი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღებაც კი ტვინის სტრუქტურის ცვლასა და ტვინის ფუნქციის გაუარესებასთანაა დაკავშირებული.

30-წლიანი კვლევის შედეგად, რომლის ფარგლებშიც 550 შუახნის ზედმეტად მსმელი, ზომიერად მსმელი და არამსმელი ადამიანი გამოიკვლიეს, მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებიც მეტ ალკოჰოლს მოიხმარდნენ, ჰიპოკამპის ატროფიის უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იყვნენ. ეს გახლავთ ტვინის დაზიანების ფორმა, რომელიც მეხსიერებასა და სივრცულ ნავიგაციაზე ახდენს ზეგავლენას.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ის ადამიანები, რომლებმაც კვირაში საშუალოდ 30 ერთეულზე მეტი დალიეს, ყველაზე მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფებოდნენ, თუმცა ისინიც, ვინც ზომიერად დალია – 14 -21 ერთეული კვირაში -ჰიპოკამპის ატროფიის ბევრად უფრო მაღალი რისკის ქვეშ იყვნენ, ვიდრე ისინი, ვისაც საერთოდ არ დაულევია.

მკვლევართა გუნდი ოქსფორდის უნივერსიტეტიდან და ლონდონის უნივერსიტეტის კოლეჯიდან აცხადებდნენ, რომ მათი შედეგები შეეესაბამება იმ ცვლილებას, რომელიც ბრიტანეთმა ალკოჰოლის დღიური დოზის რეკომენდაციასთან დაკავშირებით გაიდლაინებში შეიტანა და რაც ალკოჰოლის დღიური დოზის შემცირებას ითვალისწინებს. თუმცა იგივე კვლევა ეჭვქვეშ აყენებს აშშ-ში დადგენილ ლიმიტს.

აშშ-ის გაიდლაინების თანახმად, კვირაში 24.5 ერთეული ალკოჰოლის მიღება უსაფრთხოა მამაკაცებისთვის, თუმცა კვლევის თანახმად, კვირაში 14-21 ერთეული ალკოჰოლის მიღება ტვინის სტრუქტურის ცვლილებების რისკს ზრდის.

ალკოჰოლის ერთეული დამოკიდებულია სასმელში ალკოჰოლის შემცველობასა და მიღებული ალკოჰოლის რაოდენობაზე და  გამოითვლება შემდეგი ფორმულით

საშ × v: 1000 =  ალკოჰოლის ერთეულს. სადაც საშ არის სასმელში ალკოჰოლის შემცველობა, ხოლო V  – სასმელის მოცულობა. მაგ. გამოვითვალოთ  200 მლ თეთრი ღვინის ალკოჰოლის ერთეული, რომლის ალკოჰოლის შემცველობა არის 14%. 14× 200 :1000 = 2,8 ალკოჰოლის ერთეული.

50  მლ არაყის ალკოჰოლის ერთეული, რომლის საშ  60%-ია,  შეადგენს 60× 50 :1000 = 3,0 ალკოჰოლის ერთეული.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ახალი კვლევის შედეგებზე დაყრდნობით მეცნიერები აცხადებენ, რომ სიგარეტის კვამლში აღმოჩენილი ქიმიკატები ნაყოფის ღვიძლს ანგრევს.

დასკვნები კიდევ ერთი სამხილია იმისთვის, თუ რამდენად სახიფათო მოწევა ორსული ქალებისათვის.

მეცნიერებმა ახალი აღმოჩენა მას შემდეგ გააკეთეს, რაც იმ ღეროვან უჯრედებს დააკვირდნენ, რომლებსაც სხვა სახის უჯრედებად გარდაქმნის უნარი აქვთ.

სიგარეტში შემავალი ტოქსიკური ნაერთები ნაყოფის ღვიძლის ქსოვილს აზიანებს. აღსანიშნავია, რომ ის, ედინბურგის უნივერსიტეტის მეცნიერები ყველაზე მეტად გააკვირვა, არის ის, რომ ეს ტოქსინები ბიჭებსა და გოგონებზე განსხვავებულად მოქმედებს. თუმცა, სიგარეტის კვამლში შემავალი 7 000 ქიმიკატი ორივე სქესის ნაყოფს ხანგრძლივ ზიანს აყენებს.

მწეველი დედების ბიჭებს ღვიძლის ნაწიბურების განვითარების ნიშნები აღენიშნათ, რაც მოგვიანებით ციროზის მიმართ მიდრეკილებას იწვევს. ეს დაავდება კი ღვიძლის უკმარისობის მიზეზი ხდება და სათანადო მკურნალობის ჩაუტარებლობის შემთხვევაში, ფატალურია.

მწეველი დედების გოგონებში კი ღვიძლში მეტაბოლიზმის მარეგულირებელი უჯრედების დაზიანება გამოიწვია.

„ეს სამუშაო იმ პროექტის ნაწილია, რომლის მიზანია დაადგინოს, თუ რამდენად საზიანოა ორსული დედის მიერ თამბაქოს მოწევა ნაყოფის განვითარებისთვის. ამ დასკვნებმა ნათელი მოფინა იმასაც, რომ ამ მხრივ ფუნდამენტურუი განსხვავება არსებობს მამრობით და მდედრობით სქესს შორის,“ – განაცხადა აბერდინის უნივერსიტეტის სამედიცინო მეცნიერებათა ინსტიტუტის დირექტორმა – პროფესორმა პოლ ფოვერერმა.

წყარო: Dailymail

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ბრიტანელი მეცნიერები ცდილობენ, რომ ვირუსი ზიკა ტვინის სიმსივნური უჯრედების მოასაკლავად გამოიყენონ.

კვლევაში აქცენტი  გლიობლასტომაზე იქნება გაკეთებული. ეს არის თავის ტვინის კიბოს ყველაზე გავრცელებული ფორმა, რომელიც მაღალი ლეტალობით ხასიათდება.

ვირუსი ზიკა უარყოფით გავლენას ახდენს თავის ტვინის ღეროვანი უჯრედების განვითარებაზე და ჩვილებში მძიმე უუნარობას იწვევს – თუმცა ზრდასრულებში, რომელთა ტვინებიც უკვე ჩამოყალიბებულია, ზომიერ გრიპის მსგავს სიმპტომებს.

გლიობლასტომის დროს კიბოს უჯრედები განვითარებადი ტვინის მსგავსია, ამიტომ ვირუსის, შესაძლოა მათზე ზემოქმედებისთვის იქნეს გამოყენებული.

კემბრიჯის უნივერსიტეტის მეცნიერები სიმსივნურ უჯრედებს ლაბორატორიაში თაგვებზე გამოცდიან იმისთვის, რომ ზიკას პოტენციალი დაადგინონ.

ზიკა ვირუსის გავრცელება ხორცილდება კოღოს ნაკბენით. ყველაზე გავრცელებულ სიმპტომებად ითვლება ცხელება, გამონაყარი, ტკივილი სახსრებში და კონიუნქტივიტი. დაავადებას ხშირ შემთხვევაში მსუბუქი მიმდინარეობა ახასიათებს და გრძელდება რამდენიმე დღიდან ერთ კვირამდე. ზიკა ვირუსი მძიმე კლინიკური სიმპტომატიკით დაავადების მიმდინარეობა და შესაბამისად ჰოსპიტალიზაციაც იშვიათია.

2015 წლის მაისში, ამერიკის ჯანმრთელობის ორგანიზაციამ (Pan American Health Organization (PAHO)) გამოაცხადა განგაში, ზიკას ვირუსით გამოწვეულ დადასტურებულ პირველ შემთხვევასთან დაკავშირებით ბრაზილიაში. ეპიდაფეთქება ბრაზილიაში ხასიათდებოდა გიენ-ბარეს სინდრომის, ახალშობილთა თანდაყოლილი დეფექტებისა და ორსულობის არასასურველი გამოსავლის შემთხვევათა მატებით. მშობიარობის წინ ინფიცირებულ დედას, შეუძლია გადასცეს ვირუსი ახალშობილს მშობიარობისას, თუმცა ეს ძალზედ იშვიათი მოვლენაა.

ზიკა ვირუსის ეპიდაფეთქებები 2015 წლამდე ვლინდებოდა აფრიკაში, სამხრეთ აზიასა და წყნარი ოკეანის კუნძულებზე.

ზიკა ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა არ არსებობს. ინფიცირების პრევენცია შესაძლებელია კოღოების კბენისგან თავდაცვით.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა დაბერების საწინააღმდეგო მედიკამენტი შექმნეს, რომლის ეფექტურობა თაგვებში უკვე დადასტურდა. მედიკამენტის ადამიანებზე დატესტვა წლის ბოლოსთვის იგეგმება.

მკვლევარებმა უჯრედოვანი მექანიზმი აღმოაჩინეს, რომელიც მათ საშუალებას აძლევს თაგვების დნმ-ში დაბერების პროცესი შეაჩერონ და ის მომავალი დაზიანებისგან დაიცვას.

ხანდაზმული თაგვებისთვის გარკვეული ნარევის მიცემით, მათ დნმ-ის აღდგენის პროცესი გაააქტიურეს და არა მხოლოდ მომავალი დაზიანებისგან დაიცვეს, არამედ არსებული სიბერის ეფექტიც გამოასწორეს.

მეცნიერები მზად არიან, მეთოდი ექვს თვეში ადამიანებზეც დატესტონ.

„მკურნალობის დაწყებიდან ერთ კვირაში მოხუცი თაგვების უჯრედები ახალგაზრდებისგან თითქმის არაფრით განსხვავდებოდა,. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ცდების წარმატებით გაგრძელების შემთხვევაში უსაფრთხო და ეფექტური ანტიასაკობრივი პრეპარატის ბაზარზე გამოჩებამდე მხოლოდ 3-5 წელი დარჩა,“ – განაცხადა ავსტრალიის ახალი სამხრეთი უელსის უნივერსიტეტის მეცნიერმა – დევიდ სინკლიერმა.

სინკლიკმა და მისმა გუნდმა 2013 წელს განაცხადეს, რომ ახალგაზრდა თაგვების უჯრედები ნაერთ nicotinaminde adenine dinucleotide-ის (NAD +) უფრო მეტ რაოდენობას შეიცავდა, ვიდრე ხანდაზმულები. თუმცა, როცა ასაკიან თაგვებს NAD+ მისცეს, ისინი გაახალგაზრდავდნენ.  იმისთვის, რომ ესა თუ ის მკურნალობის მეთოდი დანერგო, არაა საკმარიხი მხოლოდ იმის ცოდნა, თუ რა შედეგი აქვს მას, მთავარია ვიცოდეთ ისიც, თუ როგორ მუშაობს ის.

სინკლიკმა და მისმა გუნდმა ახალი კვლევა გაავრცელეს, სადაც დეტალურადაა აღწერილი ის მექანიზმი, რომლის საშუალებითაც NAD+ დნმ-ს დაბერებისა და რადიაციისგან იცავს.

როგორ მუშაობს ის? როცა ვიბადებით, ყველა ჩვენ უჯრედს დნმ-ის დაზიანების აღდგენის უნარი აქვს, რომელიც უჯრედების დაყოფის დროს, ან მაშინ, როცა მზეზე გავდივართ, მუდმივად ხდება. თუმცა, როცა ასაკი გვემატება, ამ დაზიანებების აღდგენის უნარიც გვიქვეითდება და უჯრედები ბერდება.

მკვლევარების მიერ ახლახან წარმოდგენილი კვლევა აჩვენებს, რომ დაზიანებები იკლებს დნმ-ის აღმდგენი ნაერთის საშუალებით, რომელსაც PARP1-ს უწოდებენ.

როცა უჯრედში დიდი რაოდენობით NAD+-ია, PARP1 თავის საქმეს აკეთებს და დნმ-ს ჯანრთელობას უნარჩუნებს, ხოლო როცა ასაკთან ერთად NAD+ იკლებს, დასუსტებას იწყებს PARP1-იც და დაზიანება იმატებს.

უჯრედების ამ მექანიზმის გამოყენებით სინკლიკმა და მისმა გუნდმა მედიკამენტი შექმნეს, რომელიც NAD+-ის წინამორბედს ნიკოტინამიდის მონონუკლეოტიდის (NMN nicotinamide mononucleotide) შეიცავს.

მედიკამენტის ადამიანებზე დატესტვა წლის ბოლოსთვის იგეგმება. მკვლევარები არა მედიკამენტის ეფექტურობას არა მხოლოდ დაბერებაზე დატესტავენ, არამედ დნმ-ის ნებისმიერი სახის დაზიანებაზე.

მეცნიერთა აღნიშნული გუნდი „ნასასთან“ თანამშრომლობს. ფიქრობენ, რომ მარსზე დაგეგმილი 4-წლიანი მისიის დროს NMN ასტრონავტებს კოსმოსური რადიაციისგან დაიცავს. აღსანიშნავია, რომ მისიის დროს მოსალოდნელია ასტორნავტების უჯრედების 5 პროცენტის სიკვდილი, ხოლო მათი კიბოთი დაავადების რისკი 100 პროცენტია.

წყარო:  http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”