ფიზიკა

,,ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის“ ათასწლეულის ინოვაციის კონკურსის  2017-2018 წლის ნახევარფინალში, კონკურსის ექსპერტთა კომისიის გადაწყვეტილებით, 20 გუნდი გადავიდა და მათ შორის  არის კომაროვის თბილისის ფიზიკა-მათემატიკის N199 საჯარო სკოლის   მე-8 კლასიც, რომელიც კონკურსზე ხუთკაციანი შემადგენლობით წარსდგა. გუნდის პროექტი „სასწავლო მულტიმეტრი“  გახლავთ და  მის შესახებ ერთ-ერთი მონაწილე, იაკობ რიგვავა გვიამბობს.

-იაკობ, კონკრეტულად რას გულისხმობს „სასწავლო მულტიმეტრი“?

-ჩვენს სკოლაში მუშაობს ელექტრონიკის წრე, სადაც შევისწავლით ელექტრონიკის საწყისებსა და ძირითად ელემენტებს. წრეზე ვიყენებთ „snap circuits-ის“ სახის სასწავლო ნაკრებს, რომლისთვისაც, სამწუხაროდ, არ იშოვება კარგი გამზომი ხელსაწყოები. არსებული საშუალებები კი – არ არის ზუსტი, აქვთ შეზღუდული დიაპაზონი და ღირს საკმაოდ ძვირი. ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, გადავწყვიტეთ, დავამზადოთ ხელსაწყო, რომელშიც გაერთიანდებოდა სხვადასხვა გამზომი საშუალება უფრო მაღალი სიზუსტით და ბევრად მეტი საშუალებით. მთავარი მიზანი კი იყო ის, რომ ჩვენ მიერ გაკეთებული ხელსაწყო მოსახერხებელი ყოფილიყო სასწავლო პროცესში. ეს ხელსაწყო მოსწავლეებისთვისაა განკუთვნილი, ამიტომ ის, სხვა მულტიმეტრებისგან განსხვავებით, მარტივად მოხმარებადი და გასაგებია. ჩვენს მოწყობილებაში გაერთიანებულია: ორი ვოლტმეტრი, ორი ამპერმეტრი, ოსცილოგრაფი (ხელსაწყო, რომლის საშუალებითაც აკვირდებიან და იწერენ ელექტრულ პროცესებს) და სიგნალის გენერატორი. მას აქვს გაზომილი მონაცემების შენახვისა და შემდგომ, გრაფიკის წარმოდგენის საშუალება. აქვს ორი დამოუკიდებელი გამზომი არხი, რისი საშუალებითაც წრედის ორ სხვადასხვა ადგილას შეგვიძლია გავზომოთ ძაბვა და დენის ძალა. იგი იმართება მხოლოდ სამი ღილაკით და მორგებულია არსებულ სასწავლო ნაკრებზე. მულტიმეტრი აწყობილია თანამედროვე მიკროკონტროლერის გამოყენებით. ჩვენი პროექტისათვის აპარატურის დამზადების პარალელურად, საჭირო იყო მიკროკონტროლერზე სპეციალური პროგრამის დაწერა, რაზეც გუნდმა მთელი შემადგენლობით ვიმუშავეთ.

-რა გზა განვლო თქვენმა პროექტმა, სანამ ფინალამდე მიხვიდოით და რა ეტაპზეა ახლა ის?

-როგორც იცით, საქართველოს ათასწლეულის ინოვაციის კონკურსის მიზანია, ეროვნული კონკურსის საშუალებით, გამოავლინოს საშუალო სკოლის მოსწავლეებისგან შემდგარი სამი საუკეთესო გუნდი, რომელიც წარმოადგენს ინოვაციურ პროექტებს ტექნოლოგიების, ინჟინერიისა და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების მიმართულებებში. სანამ ფინალში მოვხვდებოდით ჩვენ გავიარეთ ორი ეტაპი – პირველ ეტაპზე წარვადგინეთ ჩვენი პროექტის იდეა, ხოლო შემდეგ, გვქონდა პროექტის პირველადი წარდგენა ჟიურის წევრებთან, ფინალური ეტაპისთვის პროექტის დასასრულებლად ჩვენ მივიღეთ მცირე გრანტი და, ხელმძღვანელის დახმარებით, შევიძინეთ საჭირო დეტალები.

-იაკობ, საინტერესოა თქვენი გუნდის დანარჩენი წევრების ვინაობაც.

-პროექტზე ვმუშაობდით მოსწავლეების ხუთკაციანი გუნდი, მათ შორის – გიორგი ჩხაიძემ ჩვენი მოწყობილობის ყველაზე რთულ ნაწილზე იმუშავა და მოახერხა, რომ მულტიმეტრს ჰქონოდა ოსცილოგრაფის ფუნქციაც. ჩვენს ოსცილოგრაფს აქვს 2 დამოუკიდებელი არხი და ძალიან კარგი შესაძლებლობაა ბავშვებისთვის დააკვირდნენ, გაზომონ და შეადარონ ერთმანეთს სხვადასხვა სახის სიგნალი. ნიკა სვანიძემ ძირითადად მოწყობილობის აპარატურულ ნაწილზე იმუშავა, დახაზა მოწყობილობის სქემები და დაგვეხმარა ფიზიკურად აგვეწყო მულტიმეტრი. მოწყობილობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დანიშნულებაა გაზომილი ანათვლების გრაფიკული გამოსახვა და ამაზე მარი მაჩაიძემ იმუშავა, მან მოახერხა გაზომვის შედეგად დაგროვილი მონაცემების მოსწავლისთვის გასაგებ გრაფიკებზე გამოსახვა. ლელა ხოხიაშვილმა კი, მოწყობილობის ინტერფეისზე იზრუნა. მან ააწყო მოწყობილობის სამუშაო მენიუ და ჩვენი დამოუკიდებელი ნაწილები ერთ პროგრამად გააერთიანა. რაც შემეხება თავად მე, მე ვიმუშავე სიდიდეების გაზომვასა და მათ გადამუშავებაზე. ჩვენი მულტიმეტრის სიზუსტის გაზრდის მიზნით ანათვლებს ერთდროულად იღებს სხვადასხვა არხიდან რამდენიმე დიაპაზონში, ჩემი ამოცანა იყო ეს მიღებული ინფორმაცია ისე გადამემუშავებინა, რომ მიმეღო გაზომვების მაქსიმალური სიზუსტე. გუნდის ხელმძღანელო ელექტრონიკის წრის მასწავლებელი  – ირაკლი ხოხიაშვილი გახლავთ.

–როგორ ფიქრობთ, რა გაგრძელება ექნება თქვენს პროექტს?

-ჩვენი მულტიმეტრის პირველადი პრეზენტაცია უკვე გვქონდა ელექტრონიკის წრეზე. ფიზიკურად, ჯერ მხოლოდ 3 ცალი გვაქვს დამზადებული და სექტემბრამდე მინიმუმ 10 ცალი მაინც უნდა დავამზადოთ. დასახვეწი გვაქვს კიდევ რამდენიმე საკითხი, რის შემდეგაც, ხელსაწყოს უშუალოდ სასწავლო პროცესში ჩართვას სექტემბრიდან ვაპირებთ.

მასალა მოამზადა:  თამარ დევდარიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ფიზიკის საოცრებათა სამყარო ბევრს იტაცებს. ბევრისთვის კი – ეს ერთი შეხედვით გაუგებარი და, ცოტა არ იყოს, რთული სფეროც კია.

თანამედროვე ეპოქას ხშირად ტექნოლოგიების ხანასაც უწოდებენ, სადაც ტექნიკის მნიშვნელობა განუზომელია. სად რჩება ამ სამყაროში ადგილი ადამიანისთვის? ეს ალბათ ერთერთი ყველაზე მწვავე კითხვაა, რომელიც გვაწუხებს.

ადამიანი ყოველთვის იყო, არის და იქნება შემოქმედი. მამოძრავებელი ძალა, რომელსაც შეუძლია ცვლილებები და გარდაქმნა სხვადასხვა სფეროში. ამიტომაც – ამ დიდ სამყაროში პატარა ადამიანების ადგილი ყოველთვის იქნება.

მნიშვნელოვანი გარდაქმნები საკუთარ ცხოვრებაში 19 წლის ლუკა ჩხეტიანმა მაშინ დაიწყო, როდესაც ფიზიკისა და თანამედროვეობის შერწყმა მოახერხა და ხელოვნურ ინტელექტს დაუმეგობრდა. ფიზიკით გატაცებული ბავშვობიდან იყო,  ტექნოლოგიურ პროგრესს კი წარმატებულად აუწყო ფეხი და დღეს ის თავის გუნდელებთან ერთად საკუთარ კომპანიაა – „SYSTEM-ს“ ხელმძღვანელობს.

ლუკა თავის მეგობრებთან ერთად სხვადასხვა სამეცნიერო პროექტზე მუშაობს და ემსახურება საყვარელ საქმეს, რომლის კეთებაც განსაკუთრებით სიამოვნებს.

როდის დაინტერესდა, ზოგადად, მეცნიერებით და რა პროექტებზე მუშაობს საკუთარ კომპანიაში, ამაზე ,,დოქტრინას“ ახალგაზრდა ფიზიკოსი  ესაუბრა:

-ლუკა, როდის დაინტერესდი მეცნიერებით?

-ჩემი ინტერესის სფეროდ დასაწყისიდან ფიზიკას მივიჩნევ, რადგან ძალიან ადრეულ ასაკშივე მქონდა მისწრაფება უკვე ასტრონომიისა და კვანტური ფიზიკის მიმართულებით. თუმცა როგორც ხდება ხოლმე, ინტერესები იცვლება ასაკთან ერთად. ინტერესების სფეროს სულ რამდენიმე წელია შემოემატა ახალი განსაკუთრებული მეგობარი – ხელოვნური ინტელექტი, რამაც მოგვიანებით ბევრი გარდაქმნა გამოიწვია ჩემს საქმიანობასა და საერთოდ – ცხოვრებაში.
–რას საქმიანობ ამჟამად და რა პროექტებზე მუშაობ?

–ერთი წლის წინ დავაარსე კომპანია, რომელიც მუშაობს ხელოვნურ ინტელექტსა და რობოტიკაზე. ამის გარდა, ჩვენი მიმართულება ეხება სოფტვეარ და ჰარდვეარ დეველოპმენტს – გვაქვს კიდეც რამდენიმე საინტერესო და საკმაოდ წარმატებული პროექტი ამ სფეროში, რომელიც მსოფლიო ბაზარზე უკვე წარვადგინეთ და დიდი ინტერესიც დაიმსახურა.

საინტერესო ფაქტი ისაა, რომ გუნდის წევრების 95% ვართ სტუდენტები. რაღაც ეტაპზე მივხვდი, რომ პროფესიონალიზმი ჩემთვის მხოლოდ და მხოლოდ ინტერესი, მოტივაცია და გონებრივი რესურსი იყო – ეს უნდა ჩანდეს ადამიანში, რომ ნათელი იყოს რომ მას რაღაც განსაკუთრებულის შექმნა შეუძლია.

-რა სირთულეები შეგხვდა საქმიანობაში ?

-ყველაზე რთული საჭირო  ადამიანების პოვნაა, თანაც განსაკუთრებით როცა კომპანიას მოგება არ აქვს ამ ეტაპზე და რთულია ხოლმე, ადამიანმა შენი მთლიანად დაიჯეროს, გენდოს და ბოლომდე წამოგყვეს საქმეში. ვფიქრობ, გუნდის ყველა წევრს ის გვაერთიანებს, რომ ვიბრძვით რაღაც საინტერესოს შექმნისთვის, რაღაც ისეთის აშენებისთვის, რომელიც სამყაროს შეცვლის ან ეცდება მაინც შეცვალოს.

რეალურად, იმდენი საინტერესო პროდუქტი არსებობს მსოფლიო ბაზარზე, რომ შეიძლება ითქვას, რთულია საინტერესო სიახლით მოსვლა. თუმცა, თუ შენ და გუნდი დარწმუნებული ხართ, რომ რაღაც საინტერესოს აკეთებთ და ამისთვის იბრძვით, იქ აუცილებლად გაჩნდება ისეთი იდეები,  რომლებიც, წესით, ადამიანების ცხოვრებაში ,,ერთხელ მოდის”.

–როდის დაინტერესდი ტექნოლოგიებით და რატომ?

-რამდენიმე წლოს წინ ჩემი ინტერესები ფიზიკასა და ხელოვნურ ინტელექტს შორის გადაიკვეთა. ახლა ის ეტაპია, როცა ეკონომიკა და მართვის სისტემები საფუძვლიანად იცვლება და ადამიანი მაქსიმალურად გადადის შემქმნელის და გამომგონებელის როლში, კონკრეტული ,,შავი სამუშაოები” კი ავტომატიზირდება.

 იცით, ბევრი ლაპარაკობს საინტერესოდ ამ თემების გარშემო მაგრამ მაინც იგრძნობა შიში ადამიანებში გარკვეულ დონეზე. შიშში იგულისხმება რისკის შეგრძნება, როცა გგონია, რომ შენი ქმნილება შენზე მეტს შეძლებს, რაც მეცნიერულად, ლოგიკურად და რომანტიკულად, ემოციურ დონეზე შეუძლებელია. ჩვენი, ადამიანების უდიდესი შესაძლებლობაა ჩვენი იდეების მატერიალიზაცია,  რაც თავისთავად გამომდინარეობს ჩვენივე თავისუფალი სურვილისგან, რასაც ბევრი გარემოს ზემოქმედებას მიაწერს უბრალოდ და მეტს არაფერს. რეალურად, ეს არის ის გასაღები, რითიც შეგვიძლია საინტერესო პროდუქტები ავაშენოთ.

–რა არის შენი პროექტების  მთავარი განმასხვავებელი ნიშანი?

-ვფიქრობ, და დღითი დღე ვრწმუნდები ამაში, რომ ჩვენი პროექტებს საინტერესოს და მიმზიდველს უნიკალურობა ხდის ზუსტად. უნიკალურობა არ არის საფუძვლიანად ახალი პროდუქტის შექმნა, უნიკალურობაა პრობლემის გადაწყვეტის ისეთი გზის შექმნა, რომელიც შემქმნელისა და მომხმარებლისათვის მომგებიანი და მისაღები იქნება. ყველა პროექტი და იდეა ორი მიზეზის გამო დაიბადა – ან პრობლემის გადაჭრას ემსახურება, ან ვცდილობთ, რომ ამ გზით ადამიანებში გაოცება გამოვიწვიოთ. არაფერია იმაზე სასიამოვნო შეგრძნება, როცა ხედავ რომ გუნდის შრომამ შედეგი გამოიღო და ,,targeted audience-მა“ ის იმ შეგრძნებები მიიღო, რაზეც ამდენი ხანი მუშაობდით და ამდენი შრომა ჩადეთ.

–გვიამბე სამომავლო გეგმებზე.

–სამომავლო გეგმად მეტი რესურსის მოძიება დავსახეთ. იდეა მარტივია, რესურსები გვჭირდება იმისათვის, რომ მოვიდეთ შემდეგი იდეებით და შევძლოთ მათი მატერიალიზაცია – მივცეთ თავს უფლება უფრო და უფრო მასიურ და საინტერესო პროექტებზე ვიფიქროთ. ჯერ მხოლოდ პირველ ნაბიჯებს ვდგამთ.
გვაქვს რამდენიმე პროექტი, რომელიც საქართველოს ბაზარზე დიდი სიახლეების შეტანას ემსახურება. შედეგები, უბრალოდ, დროის საკითხია, თუმცა ყველაფერს ვაკეთებთ იმისათვის რომ შედეგი რაც შეიძლება მალე დაიდოს, და რაც მთავარია – ხარისხიანი იყოს.

მასალა მოამზადა:  ანა ურუშაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“