გამოგონება - ინოვაცია

ჩინეთმა წარადგინა ტვინისა და კომპიუტერის ერთმანეთთან დამაკავშირებელი ინტერფეისი, რომელიც მაიმუნს ჩაუნერგეს. პეკინში ახლახან გამართულ ტექნოლოგიურ ფორუმზე ნაჩვენებ სადემონსტრაციო ვიდეოში აღბეჭდილი იყო, როგორ აკონტროლებს ეს ცხოველი მექანიკურ ხელს გონების ძალით, “ტელეპათიურად”.

ამის შესახებ ინფორმაცია ჩინურმა სამთავრობო მედიასაშუალებამ Xinhua გაავრცელა. ადგილობრივი ნეიროტექნოლოგიური კომპანია, რომელმაც ახალი ჩიპი შექმნა, ხელისუფლების მიერ მხარდაჭერილი Beijing Xinzhida Neurotechnology-ა. მათ ნეიროკომპიუტერულ ინტერფეისს NeuCyber Array BMI ეწოდება.

ღონისძიებაზე ამ კომპანიისთვის მოწყობილ კუთხეში საზოგადოებას ახალი სისტემა წარუდგინეს. ეკრანზე ნაჩვენები იყო მაიმუნი, რომელიც ტვინში ჩანერგილი ელექტროდების დახმარებით ოდნავ მოშორებით დადგმულ მექანიკური ხელს დისტანციურად ამოძრავებს და მარწყვს იღებს.

დამთვალიერებლებს აღნიშნულ სივრცეში სწორედ ამ ექსპერიმენტული მოწყობილობის ნახვის შესაძლებლობაც ჰქონდათ. ამის მიუხედავად, იქ არა ნამდვილი მაიმუნი, არამედ სათამაშო იყო მოთავსებული.

ჩინეთში არსებულ ტვინის კვლევის ინსტიტუტში აცხადებენ, რომ ახალი ინტერფეისი ნეირონებში წარმოქმნილ ელექტრულ სიგნალებში უმნიშვნელო ცვლილებებს აფიქსირებს. ის შემდეგ ამ იმპულსებს შიფრავს და მათ რეალურ ქმედებად გარდაქმნის.

იმავე პრინციპით მუშაობს ილონ მასკის კომპანია Neuralink-ის ჩიპიც, რომელიც ადამიანს ტვინში უკვე ჩაუნერგეს. სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ვიდეოებში ჩანს, რომ ეს პაციენტი კომპიუტერში ჭადრაკსა და Mario Kart-ს სწორედ ინტერფეისის მეშვეობით თამაშობს ისე, რომ ამისთვის ხელების გამოყენება არ სჭირდება.

ამგვარი ტექნოლოგია პარალიზებულ ადამიანებს სხვებთან კომუნიკაციისა და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესების საშუალებას აძლევს. ამის მიუხედავად, იმ მაიმუნებისთვის, რომლებზეც Neuralink-მა საკუთარი ტექნოლოგია გამოცადა, ყველაფერი ასე კარგად არ დასრულებულა.

საქმე ისაა, რომ 2022 წლის მონაცემებით, ამ ექსპერიმენტებს 1500-ზე მეტი ცხოველი ემსხვერპლა. მათ შორის იყვნენ მაიმუნებიც, რომელთა 21%-იც მოწყობილობასთან შეუგუებლობას შეეწირა.

გაიზიარებს თუ არა მათ ბედს ჩინური კომპანიის ცდისპირი მაიმუნიც, მომავალი გვიჩვენებს.

წყარო : on.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მათემატიკოსებმა შექმნეს სისტემა, რომელიც ინტერნეტში გამოქვეყნებული ცნობებისა და ღია წვდომაში არსებული სხვა მონაცემების საფუძველზე განხორციელებამდე ერთი კვირით ადრე ტერაქტების მოწყობის სავარაუდო დროისა და ადგილის დადგენა შეუძლია. ამის შესახებ სამეცნიერო ჟურნალი Science Advances-ი წერს.

„ყოველწლიური ტერაქტების შედეგად რამდენიმე ათასი ადამიანი იხოცება. მხოლოდ ღია წვდომაში არსებული მონაცემების გამოყენებით ჩვენ შევქმენით მოდელი, რომელსაც ტერაქტების უმეტესობის წინასწარმეტყველება შეუძლია“, – აცხადებენ მეცნიერები.

ჩჟეცზიანის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა, რომელსაც პროფესორი ანდრე პიტონი ხელმძღვანელობდა, შეისწავლა ძალიან დიდი მოცულობის ინფორმაცია, რომელიც 2003-2016 წლებში სხვადასხვა დაჯგუფების მიერ მოწყობილ ტერაქტებს ეხებოდა. სხვადასხვა ალგორითმის საშუალებით ამ მონაცემების გაანალიზების შედეგად მათემატიკოსებმა სცადეს ეპოვათ ინდიკატორები, რომელთა მიხედვითაც ტერორისტების მომდევნო თავდასხმების ამოცნობა იქნებოდა შესაძლებელი.

კვლევამ აჩვენა, რომ ალგორითმებს ნამდვილად შეუძლიათ მსგავსი პროგნოზების გაკეთება იმ შემთხვევაში, თუ მონაცემები ეხება ადგილმდებარეობას, სადაც ტერაქტები საკმაოდ ხშირად ხდება. ამ შემთხვევაში ალგორითმები ტერაქტამდე დაახლოებით ერთი კვირით ადრე ყოველი მეორე თავდასხმის წინასწარმეტყველებას ახერხებენ.

ბოლო წლების განმავლობაში მსოფლიო მეცნიერები აქტიურად სწავლობდნენ საკითხს, თუ როგორც ვრცელდება ინფორმაცია ინტერნეტის საშუალებით და როგორ შეიძლება ამ მონაცემების გამოყენება ამა თუ იმ ვებგვერდების მომხმარებლების ხასიათისა და ქცევის შესახებ ინფორმაციის მისაღებად.

მაგალითად, ოთხი წლის წინ ამერიკელმა სოციოლოგებმა შექმნეს სისტემა, რომელიც წყვილის Facebook-პოსტების ანალიზის საფუძველზე განქორწინების ალბათობას ადგენს.

 ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ძილში აქტივობებზე გიფიქრიათ? თუ არა, დროა დაფიქრდეთ.  ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

ტექ სტარტაპი Prophetic საინტერესო ტექნოლოგიაზე მუშაობს, რომელიც ძილის დროს შეგნებული მოქმედებების შესაძლებლობას მოგვცემს.

საუბარია ე.წ. “ჰალო”-ზე, სპეციალურ ჩაფხუტზე, რომელიც ლუციდური სიზმრების წარმოებაში დაგვეხმარება. ეს სიზმრის ის მდგომარეობაა, რა დროსაც ადამიანი აცნობიერებს რომ სძინავს – პოტენციურად ასეთი სიმზრების კონტროლი შეიძლება.

ლუციდური სიზმარი არის ტვინის მდგომარეობა REM ძილსა და სიფხიზლეს შორის. მკვლევრებმა ზუსტად არ იციან რატომ და როგორ ჩნდება მსგავსი სიზმრები, მაგრამ კვლევები მიუთითებს, რომ ტვინის პრეფრონტალური და პარიეტალური რეგიონები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ასეთ დროს.

ლუციდური სიზმრების “სპეციალისტებს” ნაწილობრივ თავისი სიზმრების კონტროლი შეუძლიათ, რა დროსაც ისინი სიზმრის სცენარს მართავენ. ასეთი სიზმრები რაღაცით ვირტუალურ რეალობასა და ჰიპერრეალისტურ ვიდეო თამაშებს ჰგავს, სადაც შემოქმედი თავად მოქმედი პერსონაჟი შეიძლება იყოს. თეორიულად მსგავსი სიზმრების მართვა უდიდესი პოტენციალის მქონეა და მისი გამოყენება ყველაფრისთვის შეიძლება.

“სიტყვით გამოსასვლელად მომზადება, მათემატიკის ამოცანების გადაჭრა ან სულაც თქვენი რომანის გაუგებარი დასასრულის ვიზუალიზაცია, ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია რაც თეორიულად ლუციდური სიმზრისას შეგიძლიათ. ასეთ სიზმარში ერთადერთი შემზღუდავი თქვენი ფანტაზია თუ იქნება”, — განუცხადა Fortune-ს ერიკ ვოლბერგმა, Prophetic-ის დამფუძნებელმა და აღმასრულებელმა დირექტორმა.

ჩაფხუტის შემქმნელი აფშინ მეჰინია. ეს ადამიანი დგას Neuralink-ის ტვინის იმპლანტის უკანაც. ის მუშაობს ულტრაბგერითი ტალღების ფოკუსირებული იმპულსების გამოთავისუფლებზე და ეს ტვინის იმ რეგიონში, რომელიც ლუციდურ სიზმრებთანაა დაკავშირებული.

ის ასევე სწავლობს რეგიონებს, რომლებიც ჩართულნი არიან გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. შესაბამისად, ლუციდური სიზმრის გამოწვევისას თქვენ მისი კონტროლი კიდევ უფრო შეგეძლებათ.

“ჩვენ გვინდა სიზმრების კონტროლი და ამას შევძლებთ”, — თქვა ვოლბერგმა.

ვოლბერგის თქმით, კვლევებმა აჩვენა, რომ ტვინის დამატებითი სტიმულაცია, ტვინს სიზმრების კონტროლის შესაძლებლობას ნამდვილად აძლევს. სტარტაპში კვლევებს აგრძელებენ და პირველი პროდუქტის გამოშვებას 2025 წლისთვის გეგმავენ. რაც შეეხება ღირებულებას, სტარტაპში ამბობენ, რომ ტექნოლოგიის შეძენა დაახლოებით 2 000 დოლარის ფარგლებში იქნება შესაძლებელი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სიდნეის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აზრების წამკითხავი ქუდი შექმნეს, რომელსაც ფიქრების გაშიფვრა ინვაზიური პროცედურების გარეშე შეუძლია. ეს ასეთი პირველი მოწყობილობაა. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

შესაძლოა, ინოვაცია სხვადასხვა დაავადებისა თუ დაზიანების მქონე ადამიანებს დაეხმაროს, რომელთაც ლაპარაკი არ შეუძლიათ. ეს იმის ერთგვარი გზაცაა, რომ ადამიანებმა მოწყობილობებთან ინტერაქცია პირდაპირ შეძლონ.

ქუდის გამოცდისას კვლევის მონაწილეებს სთხოვეს, რომ ტექსტი უხმოდ წაეკითხათ. პარალელურად, მათი ტვინის ელექტრულ აქტივობას ელექტროენცეფალოგრამით (EEG) იწერდნენ.

მკვლევრებმა შემდეგ ხელოვნური ინტელექტის (AI) მოდელი, სახელად DeWave, გამოიყენეს, რათა ფიქრები ნაწერად გარდაექმნათ. სისტემამ ეს 40-60-%-იანი სიზუსტით შეძლო.

„ნაშრომი პირველია, რომლის ფარგლებშიც EEG ტალღები პირდაპირ ენად გადაითარგმნა, რაც სფეროში მნიშვნელოვანი გარღვევაა“, – განაცხადა ჩინ-თენგ ლინმა, სიდნეის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის პროფესორმა.

პროფესორის აზრით, დიდი ენის მოდელების ინტეგრაცია ნეირომეცნიერებისა და ხელოვნური ინტელექტის კუთხით უამრავ ახალ შესაძლებლობას გვპირდება.

საგულისხმოა, რომ ტვინისა და კომპიუტერის დამაკავშირებელი სხვა ისეთი მოწყობილობებიც არსებობს, რომლებიც ფიქრებს ნაწერად გარდაქმნის. ამჟამად ეს სისტემები MRI სკანირებას ანდა ცხვირსა თუ თავის ქალაში ელექტროდების ჩადგმას საჭიროებს. ეს საკმაოდ ინვაზიური მიდგომაა.

მაგალითისთვის, ილონ მასკის სტარტაპი Neuralink ქირურგიულ რობოტს იყენებს ტვინში იმპლანტანტის ჩასადგამად. ტექნოლოგიამ ადამიანებს სხვადასხვა უნარი უნდა გაუუმჯობესოს, თუნდაც მხედველობის ანდა აზროვნების.

რამდენიმე თვის წინ Neuralink-მა FDA-სგან ნებართვა მიიღო, რათა იმპლანტანტები ადამიანებზე გამოცადოს. მეორე მხრივ, არსებობს დავა იმის თაობაზე, რომ ცხოველებზე ტესტირებისას მაიმუნებს „უკიდურესი ტანჯვა” განაცდევინეს. ამ ბრალდებებს მასკი და Neuralink უარყოფენ.

კვლევა მეცნიერებმა NeurIPS კონფერენციაზე წარადგინეს 12 დეკემბერს, ნიუ-ორლეანსში.