იცით, რომ კაცობრიობას აქვს ხელოვნური საერთაშორისო ენა – ესპერანტო, რომელიც რომელიც შექმნა თვალის ექიმმა და პოლიგლოტმა – ლუდვიგ ლაზარ ზამენჰოფმა? მანვე შეადგინა ესპერანტოს პირველი სახელმძღვანელო, რომელიც გამოვიდა ვარშავაში 1887 წელს. მისი ფსევდონიმი იყო ესპერანტო. ენის ლექსიკა დაკოპლექტებულია მეტადრე რომანული (~60%), გერმანიკული (~30%) და სლავური ენების სიტყვათა ძირებიდან. სიტყვების ძირებზე აფიქსების დართვით იწარმოება ახალი სიტყვები. გრამატიკა მარტივია – შედგება სულ 16 წესისგან; ამის გამო მისი შესწავლა მარტივია. ესპერანტოზე თარგმნილია უამრავი მხატვრული ნაწარმოები. არსებობს ორიგინალი ლიტერატურაც.
,,ესპერანტოს შინაგანი არსია: ნეიტრალური ენობრივი საფუძვლის მეშვეობით, ერთა შორის აღმართული კედლების რღვევა და ხალხთა დარწმუნება იდეაში, რომ ყველა მათგანმა მოყვასში მხოლოდ და მხოლოდ ადამიანი და ძმა დაინახვოს,”- ეს იყო ის საფუძველი, რის გამოც ჩამოაყალიბა ახალი ენა ლუდვიდ ზამენჰოფმა.
კვლევები ეპერანტოზე 10,000–დან 2 მილიონამდე აქტიურ ან ძალიან კარგად მცოდნე მოლაპარაკეს ითვლის. ის ფაქტი, რომ ესპერანტო არის მშობლიური ენა ზოგთათვის, აიხსნება იმით, რომ მათ ისწავლეს მათი მშობლებისგან ის, როგორც ერთ–ერთი მშობლიური ენა. 115–მდე ქვეყანაში ლაპარაკობენ ესპერანტოზე. განსაკუთრებული გამოყენება აქვს ევროპაში, აღმოსავლეთ აზიაში და ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში.
რაც შეეხება საქართველოს, ამ მხრივ, მისი გავრცელების სიდიდე არცთუ ისე დიდია, თუმცა, ამ კუთხით სხვადასხვა ნაბიჯი იდგმება, მათ შორის, რამდენიმე კვირის წინ სემინარებიც კი ჩატარდა ამ თემაზე ქუთაისში.
რაც შეეხება ესპერანტოს ფონოლოგიას:
ფონემური ინვენტარი სლავურია. ანბანი ეფუძნება ლათინურ გრაფიკას. შედგება 28 ასოსაგან. ასოები იკითხება ისევე, როგორც იწერება. ესპერანტოში არის 23 თანხმოვანი, 5 ხმოვანი და 2 ნახევრადხმოვანი, ხოლო ეს ასოები ადგენენ 6 დიფთონგს. ტონი არ საზღვრავს სიტყვის მნიშვნელობას. აქცენტი ყოველთვის არის ბოლოს წინა ხმოვანზე. მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ბოლო o ხმოვნის ელიზია არ მოხდა (რაც მეტადრე პოეზიაში ხდება). მაგალითად, familio–ში(ოჯახი) აქცენტი მეორე i-ზე არის(famili’o) და o ასოს გარეშეც, აქცენტი მეორე ხმოვანზე რჩება (famili’).
ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, რატომაც მიიჩნევა, რომ ეს ენა უპირატესია არის თანასწორობის იდეა, რადგანაც, მისი არსებობის მომხრეების თვალსაზრისით, ესპერანტოს გამოყენებისას თავს უფრო თანასწორად გრძნობთ, ვიდრე, მაგალითად, თანამოსაუბრესთან ინგლისურად ლაპარაკისას, როდესაც ეს უკანასკნელი მისთვის მშობლიური ენაა.
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
