close

ტექნოლოგიები

ტექნოლოგიები

ხელოვნურმა ინტელექტმა 20 წელიწადში შესაძლოა გლობალური ეპიდემია ან პანდემია გამოიწვიოს

ჯონ ჰოპკინსის, სტენფორდის და ფორდჰემის უნივერსიტეტების მკვლევარებმა განაცხადეს,რომ ხელოვნურმა ინტელექტმა (AI) მომავალში შესაძლოა გამოიწვიოს ახალი ეპიდემიები ან პანდემიები. მათ აღნიშნეს, რომ თანამედროვე ხელოვნური ინტელექტის მოდელებს აქვთ დიდი მოცულობის ბიოლოგიური მონაცემების დამუშავების უნარი, რამაც შეიძლება დააჩქაროს წამლების განვითარება და გამოიწვიოს საშიში პათოგენების შექმნა, იუწყება Fox News.

ხელოვნური ინტელექტის სასარგებლო შესაძლებლობების მიუხედავად, აქვს უარყოფითი მხარეც.

ტექნოლოგიის მრავალფეროვნება შეიძლება გახდეს საფრთხე – ბიოლოგიური მოდელი, რომელიც ქმნის კეთილთვისებიან ვირუსს გენური თერაპიისთვის, შეიძლება გამოყენებულ იქნას პათოგენების შესაქმნელად, რომლებსაც შეუძლიათ ვაქცინაციის შედეგად გამოწვეული იმუნიტეტის დაძლევა, – ნათქვამია სამეცნიერო ნაშრომში, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Science.

მეცნიერები მოუწოდებენ მთავრობებს, მათ შორის აშშ-ს მთავრობას, შემოიღონ მკაცრი რეგულაციები, რათა თავიდან აიცილონ ასეთი საშიში ბიოლოგიური აგენტების შექმნა და გავრცელება.

წყარო:

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციარობოტექნიკატექნოლოგიები

მეცნიერებმა რობოტი-თევზი „ივი“ შექმნეს

შვედეთში, ინჟინერიის ფაკულტეტის სტუდენტებმა რობოტი თევზი „ივი“ შექმნეს, რომელიც ოკეანის შესწავლაში რევოლუციას მოახდენს, – ამის შესახებ ინფორმაციას CNN ავრცელებს.

„ივის“ სილიკონის კუდი აქვს, რომელიც ზუსტად თევზის კუდის მსგავს მოძრაობებს იმეორებს. ის რობოტის წინა ნაწილში ჩამონტაჟებული მექანიზმებით იმართება. გარდა ამისა მასში ინტეგრირებულია კამერა, რომელსაც წყლის ქვეშ გადაღების ფუნქცია აქვს.

სტუდენტები თევზის ფორმის რობოტის შექმნაზე უკვე ორი წელია მუშაობენ. ახლახან კი მათ ციურიხის წყლებში რობოტის პროტოტიპი პირველად დატესტეს.

რობოტი-თევზის ერთ-ერთი შემქმნელის, მაგისტრატურის სტუდენტის დენის ბაუმანის თქმით, რობოტი ოკეანის შესწავლის პროცესს უფრო მარტივსა და სწრაფს გახდის.

„თევზის ფორმის რობოტის შექმნა საშუალებას გვაძლევს, ეკოსისტემას მინიმალური ცვლილებებით შევერწყათ და ისე შევისწავლოთ ის“, – განაცხადა ბაუმანმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციარობოტექნიკატექნოლოგიები

მეცნიერებმა რობოტი-თევზი „ივი“ შექმნეს

შვედეთში, ინჟინერიის ფაკულტეტის სტუდენტებმა რობოტი თევზი „ივი“ შექმნეს, რომელიც ოკეანის შესწავლაში რევოლუციას მოახდენს, – ამის შესახებ ინფორმაციას CNN ავრცელებს.

„ივის“ სილიკონის კუდი აქვს, რომელიც ზუსტად თევზის კუდის მსგავს მოძრაობებს იმეორებს. ის რობოტის წინა ნაწილში ჩამონტაჟებული მექანიზმებით იმართება. გარდა ამისა მასში ინტეგრირებულია კამერა, რომელსაც წყლის ქვეშ გადაღების ფუნქცია აქვს.

სტუდენტები თევზის ფორმის რობოტის შექმნაზე უკვე ორი წელია მუშაობენ. ახლახან კი მათ ციურიხის წყლებში რობოტის პროტოტიპი პირველად დატესტეს.

რობოტი-თევზის ერთ-ერთი შემქმნელის, მაგისტრატურის სტუდენტის დენის ბაუმანის თქმით, რობოტი ოკეანის შესწავლის პროცესს უფრო მარტივსა და სწრაფს გახდის.

„თევზის ფორმის რობოტის შექმნა საშუალებას გვაძლევს, ეკოსისტემას მინიმალური ცვლილებებით შევერწყათ და ისე შევისწავლოთ ის“, – განაცხადა ბაუმანმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაეს საინტერესოამანქანათმშენებლობატექნოლოგიები

მეცნიერებმა გამოიგონეს მანქანა, რომელსაც შეუძლია ჰაერი წყალად აქციოს

მეცნიერებმა შექმნეს მანქანა, რომელსაც, ხალხური სიტყვებით, შეუძლია ეფექტურად გადააქციოს ჰაერი წყლად – გარემოდან ტენიანობის გამოდევნით, თუნდაც მშრალ პირობებში.

სორბციაზე დაფუძნებული ატმოსფერული წყლის შეგროვება (SAWH) არის ინჟინერიის სფერო, რომელიც ეძებს წყლის დეფიციტის გადაჭრის გზებს, რაც „მსოფლიოში დიდ გამოწვევად რჩება“, ნათქვამია ACS Energy Letters- ში გამოქვეყნებულ კვლევაში.

მსგავსი ინჟინერიის მაგალითებია ნისლის კომბაინი და წყლის კომბაინი, რომლებიც აგროვებენ ტენიანობას ჰაერიდან.

თუმცა, ეს ახლანდელი მოდელები „ხშირად არ გამოიყენება მშრალ გარემოში“, ამიტომ მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მეცნიერებმა გამოიგონეს ახალი მოდელი, რომელმაც „აჩვენა დიდი პოტენციალი მტკნარი წყლის მიწოდებისთვის კლიმატური პირობების ფართო სპექტრში“.

ველური ბუნების მსოფლიო ფონდი ამბობს , რომ „მსოფლიოში დაახლოებით 1,1 მილიარდ ადამიანს არ აქვს წვდომა წყალზე და სულ 2,7 მილიარდს უჭირს წყალი წელიწადში მინიმუმ ერთი თვის განმავლობაში“.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაცია

შექმნეს სპეციალური ქუდი, რომლითაც ვიდეოთამაშის გონებით გაკონტროლებაა შესაძლებელი

ქალაქ ოსტინში მდებარე ტეხასის უნივერსიტეტში მომუშავე მეცნიერებმა შექმნეს ნეიროკომპიუტერული ინტერფეისი, რომელიც თავზე მაგრდება და ვიდეოთამაშის გონებით გაკონტროლების შესაძლებლობას იძლევა.

მეცნიერებს სურდათ, მოძრაობის პრობლემების მქონე ადამიანებისთვის სიცოცხლის ხარისხის გასაუმჯობესებლად ტვინისა და კომპიუტერის ერთმანეთთან დამაკავშირებელი მოწყობილობა შეექმნათ. მასში მანქანური დასწავლის ფუნქციების ინტეგრირებით სპეციალისტებმა უნივერსალური ინტერფეისი მიიღეს, რომელიც ადაპტაციური ტექნოლოგიის წყალობით სხვადასხვა ინდივიდმა შეიძლება გამოიყენოს. ეს ნიშნავს, რომ სისტემა კალიბრაციის გარეშე იწვრთნება.

იქიდან გამომდინარე, რომ ყველა ადამიანის ტვინი უნიკალურია, ტიპურ BCI-ს ხანგრძლივი კალიბრაცია სჭირდება, რაც ასეთი მოწყობილობების ფართოდ გამოყენებას ბარიერს უქმნის. ახალი ინტერფეისი ამ მხრივ გამორჩეულია, რადგან მისით სარგებლობა რამდენიმე პაციენტს შეუძლია. ამისთვის სისტემის თითოეულ მათგანზე მორგება საჭირო არაა.

ეს BCI ერთგვარი ქუდის სახითაა წარმოდგენილი, რომელზეც ელექტროდებია დამონტაჟებული. ისინი ტვინში წარმოქმნილ სიგნალებს აფიქსირებს და კომპიუტერში გზავნის. ამ მონაცემებს შემდეგ დეკოდერი შიფრავს და ვიდეოთამაშში კონკრეტულ ქმედებად გარდაქმნის.

როგორც ავტორები ამბობენ, BCI პაციენტების ტვინის ნეიროპლასტიკურობას აუმჯობესებს. ესაა პროცესი, რა დროსაც ნეირონული ქსელები ზრდის პარალელურად იცვლება. შესაბამისად, მსგავსი კვლევები ადამიანის ტვინის უკეთ ფუნქციონირებასაც უწყობს ხელს.

ახალი ინტერფეისით კვლევაში მონაწილე ადამიანებმა ორი რამ გააკეთეს: კომპიუტერში მანქანების რბოლა ითამაშეს და ეკრანზე ნაჩვენები ციფრული ძელი მარჯვნიდან და მარცხნიდან დააბალანსეს. ეს მათ სწორედ დეკოდერის მიერ ტვინის სიგნალების ბრძანებებად გარდაქმნის გზით მოახერხეს.

ექსპერიმენტში სულ 18-მა ინდივიდმა მიიღო მონაწილეობა, რომლებიც პარალიზებულები არ იყვნენ. მომდევნო ეტაპზე ამ ინტერფეისს უკვე თავად პაციენტებზე გამოცდიან. აღსანიშნავია, რომ მეცნიერთა ეს გუნდი ინვალიდის ეტლის შექმნასაც ცდილობს, რომელიც ინტერფეისით გაკონტროლდება. ასევე, სურთ, აღნიშნული ტექნოლოგია კიდურების სარეაბილიტაციო რობოტების სამართავადაც გამოიყენონ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაცია

მეცნიერებმა, ბრინჯის მარცვლებში საქონლის ხორცის წარმოქმნით, ახალი ჰიბრიდული საკვები გამოიგონეს

მსოფლიო მოსახლეობის ზრდის ფონზე, იზრდება ზეწოლა გარემოზე. შექმნილ გამოწვევებს შორის არის საკვების წარმოება. პრობლემებია მიწისა და წყლის რესურსებთან დაკავშირებითაც, რომელიც საჭიროა მეცხოველეობისთვის.
ლაბორატორიაში წარმოებული ხორცი, შესაძლოა, ამ ზეწოლის შემსუბუქების ერთ-ერთი საშუალება გახდეს და კორეელმა მეცნიერებმა ცოტა ხნის წინ მისი დამზადების ინოვაციური გზა აღმოაჩინეს. მათ გამოიგონეს ახალი ჰიბრიდული საკვები, რომელიც შედგება მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ცხიმის უჯრედებისა და ბრინჯის მარცვლებში გაზრდილი კუნთებისგან.
ბრინჯი შეიცავს დაახლოებით 80 პროცენტ სახამებელს, დანარჩენი 20 პროცენტი არის ცილა და სხვა საკვები ნივთიერებები. ეს არის შესანიშნავი საკვები ელემენტი, მაგრამ მკვლევარები ფიქრობდნენ, რომ შეიძლება არსებობდეს გზა, რათა მან ცოტა უფრო ძლიერად იმოქმედოს.
ბიოლოგიურ სისტემებში უჯრედებს ესაჭიროებათ ერთგვარი ხარაჩო, რომელიც აყალიბებს ქსოვილს მისი ზრდისას. ლაბორატორიულ პირობებში მეცნიერები ხშირად იყენებენ ხელოვნურ მატრიქსს სხვადასხვა ქსოვილებისა და ორგანოებისთვის. იონსეის უნივერსიტეტის ბიომოლეკულური ინჟინერი, სოჰეონ პარკი, რომლის ხელმძღვანელობითაც ჯგუფმა კვლევა ჩაატარა, და მისი კოლეგები ფიქრობდნენ, რომ ბრინჯი იმდენად ფოროვანი იყო, შეეძლო ხარაჩოს ფუნქციის შესრულება, რომელზედაც ლაბორატორიაში შექმნილი ცხოველური უჯრედები ქსოვილში აშენდებოდა.
პირველ რიგში, მათ დაფარეს ბრინჯის მარცვლები საკვები თევზის ჟელატინით და საკვები ფერმენტებით, რათა დახმარებოდნენ უჯრედებს დასაყრდენის პოვნაში და მაქსიმალურად გაეზარდათ უჯრედული მასალის რაოდენობა, რომელიც ეკვრის და იზრდება ბრინჯზე. შემდეგ მათ დათესეს ბრინჯის მარცვლები ძროხის კუნთებთან და ცხიმოვანი ღეროვან უჯრედებთან ერთად და გააჩერეს პეტრის თეფშში 9-დან 11 დღემდე.
კულტივირების პერიოდის ბოლოს მკვლევარებმა ბრინჯი დატესტეს მისი სტრუქტურისა და კვების შემცველობის შესასწავლად. მათ აღმოაჩინეს, რომ ძროხის ხორც-ბრინჯის ჰიბრიდი უფრო მტკიცე და მყიფე იყო, ვიდრე ჩვეულებრივი ბრინჯი.
უფრო მნიშვნელოვანი ის იყო, თუ როგორ შეიცვალა ბრინჯის საკვები პროფილი. ჰიბრიდულ ბრინჯს ჰქონდა მნიშვნელოვნად მაღალი ცილის და ცხიმის შემცველობა – 8 პროცენტით მეტი ცილა და 7 პროცენტით მეტი ცხიმი – ვიდრე დაუმუშავებელ ბრინჯს. ეს შეიძლება ბევრი არ ჩანდეს, მაგრამ გაუმჯობესებით ის შეიძლება კიდევ უფრო გაიზარდოს. ამ მოცემულობით, ხორციანი ბრინჯის წარმოება უფრო ნაკლებად ძვირი დაჯდება, ვიდრე ძროხის ხორცის თითო გრამი ცილის, როგორც ემისიის, ასევე ფინანსური თვალსაზრისით.
კერძოდ, ჯგუფის გამოთვლით, ჰიბრიდული ბრინჯის წარმოება, წარმოქმნის 6,27 კილოგრამ ნახშირორჟანგს 100 გრამ ცილაზე. ძროხის ხორცი გამოყოფს 49,89 კილოგრამ ნახშირორჟანგს 100 გრამ ცილაზე. ხოლო ჰიბრიდული ბრინჯის ღირებულება მომხმარებლისთვის იქნება ძროხის ხორცის ფასის დაახლოებით 15 პროცენტი კილოგრამზე.
ასევე, შესაძლოა, საინტერესო იყოს ბრინჯის გემოს პროფილის ცვლილებები. ჯგუფმა დაადგინა, რომ ძროხის კუნთმა და ცხიმმა ბრინჯს სხვადასხვა არომატული ნაერთები დაამატა, რაც მზარეულებისთვის ექსპერიმენტების ჩასატარებლად სახალისო იქნება.
ახლა რჩება წარმოების პროცესის დახვეწა, რათა შემცირდეს ჰიბრიდული ბრინჯის დამზადების დრო.
„არ ველოდი, რომ უჯრედები ასე კარგად გაიზრდებოდა ბრინჯში. ახლა მე ვხედავ ამ მარცვლეულზე დაფუძნებული ჰიბრიდული საკვების სამყაროს შესაძლებლობებს. ის ერთ დღეს შეიძლება გახდეს შიმშილთან, სამხედრო რაციონთან ან თუნდაც კოსმოსურ საკვებთან დაკავშირებული პრობლემების შემსუბუქების საშუალება“, – აცხადებს სოჰეონ პარკი.
კვლევა სამეცნიერო ჟურნალ Matter-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციატექნოლოგიები

Science Advances: მეცნიერებმა ტერაქტების პროგნოზირების ალგორითმი შექმნეს

მათემატიკოსებმა შექმნეს სისტემა, რომელიც ინტერნეტში გამოქვეყნებული ცნობებისა და ღია წვდომაში არსებული სხვა მონაცემების საფუძველზე განხორციელებამდე ერთი კვირით ადრე ტერაქტების მოწყობის სავარაუდო დროისა და ადგილის დადგენა შეუძლია. ამის შესახებ სამეცნიერო ჟურნალი Science Advances-ი წერს.

„ყოველწლიური ტერაქტების შედეგად რამდენიმე ათასი ადამიანი იხოცება. მხოლოდ ღია წვდომაში არსებული მონაცემების გამოყენებით ჩვენ შევქმენით მოდელი, რომელსაც ტერაქტების უმეტესობის წინასწარმეტყველება შეუძლია“, – აცხადებენ მეცნიერები.

ჩჟეცზიანის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა, რომელსაც პროფესორი ანდრე პიტონი ხელმძღვანელობდა, შეისწავლა ძალიან დიდი მოცულობის ინფორმაცია, რომელიც 2003-2016 წლებში სხვადასხვა დაჯგუფების მიერ მოწყობილ ტერაქტებს ეხებოდა. სხვადასხვა ალგორითმის საშუალებით ამ მონაცემების გაანალიზების შედეგად მათემატიკოსებმა სცადეს ეპოვათ ინდიკატორები, რომელთა მიხედვითაც ტერორისტების მომდევნო თავდასხმების ამოცნობა იქნებოდა შესაძლებელი.

კვლევამ აჩვენა, რომ ალგორითმებს ნამდვილად შეუძლიათ მსგავსი პროგნოზების გაკეთება იმ შემთხვევაში, თუ მონაცემები ეხება ადგილმდებარეობას, სადაც ტერაქტები საკმაოდ ხშირად ხდება. ამ შემთხვევაში ალგორითმები ტერაქტამდე დაახლოებით ერთი კვირით ადრე ყოველი მეორე თავდასხმის წინასწარმეტყველებას ახერხებენ.

ბოლო წლების განმავლობაში მსოფლიო მეცნიერები აქტიურად სწავლობდნენ საკითხს, თუ როგორც ვრცელდება ინფორმაცია ინტერნეტის საშუალებით და როგორ შეიძლება ამ მონაცემების გამოყენება ამა თუ იმ ვებგვერდების მომხმარებლების ხასიათისა და ქცევის შესახებ ინფორმაციის მისაღებად.

მაგალითად, ოთხი წლის წინ ამერიკელმა სოციოლოგებმა შექმნეს სისტემა, რომელიც წყვილის Facebook-პოსტების ანალიზის საფუძველზე განქორწინების ალბათობას ადგენს.

 ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაცია

ბაქტერიების მეშვეობით არაცხოველური ტყავი შექმნეს, რომელიც შავად თავისით იფერება

ლონდონის საიმპერატორო კოლეჯში მომუშავე მეცნიერებმა გენმოდიფიცირებული ბაქტერიების მეშვეობით არაცხოველური ტყავი შექმნეს, რომელიც, ამავდროულად, პლასტმასასაც არ შეიცავს. დამატებით, ეს მასალა შავ ფერს თავისით იღებს. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან თანამედროვე მოდის ინდუსტრიაში სინთეტიკური საღებავები გამოიყენება, რაც გარემოსთვის საზიანოა.

სპეციალისტებმა ახალი ბიომატერია Komagataeibacter-ის გვარის გრამუარყოფითი ბაქტერიების დახმარებით მიიღეს. ისინი ბაქტერიულ ცელულოზას წარმოქმნიან, რომელიც გასაოცარი მახასიათებლების გამო აკუსტიკურ მოწყობილობებსა და ჭრილობების მოსაშუშებლადაც კი შეიძლება, გამოვიყენოთ.

სპეციალისტებმა მიკრობებს ის გენები შეუცვალეს, რომლებიც ცელულოზის ფენების წარმოქმნაში მონაწილეობს. შემდეგ გენური მოდიფიკაციით უზრუნველყვეს, რომ ბაქტერიებს მუქი შავი პიგმენტიც გამოეყო, რომელსაც ეუმელანინი ეწოდება.

“ტყავის თვითშეფერვადი და მდგრადი ალტერნატივების შექმნის ახალი და სწრაფი ხერხის შემუშავება დიდი მიღწევაა. ბაქტერიული ცელულოზა არსებითად ვეგანურია. მისი მიღების პროცესს ნახშირბადის მხოლოდ მცირე ემისია ახლავს თან და წყლისა თუ მიწის მცირე რესურსს საჩიროებს, ვიდრე ეს საქონლის ფერმებში ხდება.

ტყავის ისეთი შემცვლელებისგან განსხვავებით, რომლებიც პლასტმასას შეიცავს, ბაქტერიული ცელულოზის შექმნა ნავთობქიმიური პროდუქტების გარეშეა შესაძლებელი და უსაფრთხოდ, არატოქსიკურად, ბიოდეგრადირდება”, — აცხადებენ ავტორები.

ეს ცელულოზა მათ ფეხსაცმლის ფორმაზე “გაზარდეს”. სასურველი შედეგის მიღებას მხოლოდ 2 კვირა დასჭირდა, რის შემდეგაც სათანადო პირობებში 30 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურაზე დააყოვნეს.

უნდა ითქვას, რომ თანამედროვე მსოფლიოში ტყავის მდგრად შემცვლელებზე აქტიურად მუშაობენ. ამ მხრივ გენური ინჟინერია მნიშვნელოვანია, რადგან ის ასეთი ბიომატერიების ფიზიკური და ესთეტიკური მახასიათებლების გაუმჯობესების საშუალებას გვაძლევს. უკანასკნელ მეთოდს ისიც გამოარჩევს, რომ სხვა მიკრობების გენების გამოყენებით განსხვავებული ფერების წარმოქმნაცაა შესაძლებელი.

მეცნიერები ამ მხრივ კვლევას აგრძელებენ, თან მათ ახლახან 2 მილიონი გირვანქა სტერლინგის ოდენობის დაფინანსება მოიპოვეს. ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში Nature Biotechnology გამოქვეყნდა. წყარო

 ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციატექნოლოგიები

შექმნეს ქუდი, რომელიც ფიქრებს ნაწერად გარდაქმნის

სიდნეის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აზრების წამკითხავი ქუდი შექმნეს, რომელსაც ფიქრების გაშიფვრა ინვაზიური პროცედურების გარეშე შეუძლია. ეს ასეთი პირველი მოწყობილობაა. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

შესაძლოა, ინოვაცია სხვადასხვა დაავადებისა თუ დაზიანების მქონე ადამიანებს დაეხმაროს, რომელთაც ლაპარაკი არ შეუძლიათ. ეს იმის ერთგვარი გზაცაა, რომ ადამიანებმა მოწყობილობებთან ინტერაქცია პირდაპირ შეძლონ.

ქუდის გამოცდისას კვლევის მონაწილეებს სთხოვეს, რომ ტექსტი უხმოდ წაეკითხათ. პარალელურად, მათი ტვინის ელექტრულ აქტივობას ელექტროენცეფალოგრამით (EEG) იწერდნენ.

მკვლევრებმა შემდეგ ხელოვნური ინტელექტის (AI) მოდელი, სახელად DeWave, გამოიყენეს, რათა ფიქრები ნაწერად გარდაექმნათ. სისტემამ ეს 40-60-%-იანი სიზუსტით შეძლო.

„ნაშრომი პირველია, რომლის ფარგლებშიც EEG ტალღები პირდაპირ ენად გადაითარგმნა, რაც სფეროში მნიშვნელოვანი გარღვევაა“, – განაცხადა ჩინ-თენგ ლინმა, სიდნეის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის პროფესორმა.

პროფესორის აზრით, დიდი ენის მოდელების ინტეგრაცია ნეირომეცნიერებისა და ხელოვნური ინტელექტის კუთხით უამრავ ახალ შესაძლებლობას გვპირდება.

საგულისხმოა, რომ ტვინისა და კომპიუტერის დამაკავშირებელი სხვა ისეთი მოწყობილობებიც არსებობს, რომლებიც ფიქრებს ნაწერად გარდაქმნის. ამჟამად ეს სისტემები MRI სკანირებას ანდა ცხვირსა თუ თავის ქალაში ელექტროდების ჩადგმას საჭიროებს. ეს საკმაოდ ინვაზიური მიდგომაა.

მაგალითისთვის, ილონ მასკის სტარტაპი Neuralink ქირურგიულ რობოტს იყენებს ტვინში იმპლანტანტის ჩასადგამად. ტექნოლოგიამ ადამიანებს სხვადასხვა უნარი უნდა გაუუმჯობესოს, თუნდაც მხედველობის ანდა აზროვნების.

რამდენიმე თვის წინ Neuralink-მა FDA-სგან ნებართვა მიიღო, რათა იმპლანტანტები ადამიანებზე გამოცადოს. მეორე მხრივ, არსებობს დავა იმის თაობაზე, რომ ცხოველებზე ტესტირებისას მაიმუნებს „უკიდურესი ტანჯვა” განაცდევინეს. ამ ბრალდებებს მასკი და Neuralink უარყოფენ.

კვლევა მეცნიერებმა NeurIPS კონფერენციაზე წარადგინეს 12 დეკემბერს, ნიუ-ორლეანსში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
სრულად ნახვა
კომუნიკაციატექნოლოგიები

მოისმინეთ, როგორ ჟღერდა უძველესი ენები — ისინი ხელოვნურმა ინტელექტმა გააცოცხლა

ოდესმე დაინტერესებულხართ, როგორ ჟღერდა ენები, რომლებზეც უძველეს დროში საუბრობდნენ? ხელოვნური ინტელექტის (AI) წყალობით უკვე შეგიძლიათ ამის გაგება.

Equator AI-მ, ერთ-ერთმა YouTube არხმა, ამისათვის ვიდეოები შექმნა. არხის მიზანია, “კაცობრიობის წარსული შემოინახოს, გააცოცხლოს და ჩვენი დროის ხალხისათვის უფრო ახლობელი და გასაგები გახადოს”. ვიდეოებში ძველი ინგლისური, აქადური, შუმერული, ძველი ჩინური, სანსკრიტი, არამეული და სხვა უძველესი ენებია გაცოცხლებული.

მაშ ასე, შეგიძლიათ მოუსმინოთ:

შენიშნავდით, რომ ძველი ინგლისური თანამედროვისგან ძალიან განსხვავდება. ეს ნაწილობრივ დიდი ხმოვან ცვლის დამსახურებაა — მე-15-იდან მე-18 საუკუნემდე ინგლისურად მოსაუბრეებმა გრძელი ხმოვნების სხვადასხვანაირად წარმოთქმა დაიწყეს. შესაბამისად, ძველი და საშუალო ინგლისური თანამედროვე ინგლისურზე მოსაუბრეთათვის საკმაოდ უცხოდ ჟღერს.

ამას გარდა, განსხვავებას ისიც განაპირობებს, რომ ძველ ინგლისურში, გერმანიკულ ენაში, სტრუქტურული და გრამატიკული ცვლილებებიც შევიდა. შესაბამისად, მე-12 საუკუნეში ნალაპარაკები ინგლისურის გაგება ზუსტად ისევე გაგიჭირდებოდათ, როგორც ძველი ქართულის.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 4 5 6 88
Page 4 of 88
preload imagepreload image