“ნასამ” დედამიწის ყინულის საფარის მდგომარეობის განსასაზღვრად ორბიტაზე ლაზერი განათავსა.
მისია ICESat-2-ის მიზანი იმის გარკვევაა, თუ რა ზეგავლენა აქვს დედამიწის ზედაპირზე არსებულ ყინულის საფარზე გლობალურ დათბობას.
ICESat-2-ი, რომელიც პლანეტის ზემოთ დაახლოებით 500 კილომეტრში განათავსეს, ბოლო დროის ცვლილებებს უპრეცედენტოდ დეტალურად შეისწავლის.
რატომაა მისია მნიშვნელოვანი?
ანტარქტიდა და გრელანდია ყოველწლიურად მილიარდობით ტონა ყინულს კარგავენ. ეს პროცესი ზღვების დონისა და ტემპერატურის მატებას განაპირობებს.
“ანტარქტიდის ყინულის ზონაშ სანტიმეტრით ცვლილებაც კი, რომელიც უზარმაზარი რაოდენობის წყლის – დაახლოებით 140 გიგატონის დაკარგვას ნიშნავს.”
“ბევრი ცვლილება, რომელიც პოლუსებზე ხდება, სწორად პროგნოზირებას და ზუსტ დახასიათებას საჭიროებს,” განაცხადა ICESat-2 -ის პროექტის ერთ-ერთმა წამყვანმა მეცნიერმა თოომ ნიუმანმა.
როგორ მუშაობს ICESat-2?
ნახევარტონიანი ახალი ლაზერის სისტემა “ნასას” მიერ აგებული დედამიწის ყველაზე დიდი დაკვირვების ინსტრუმენტია. რომელიც “ფოტონების დათვლის” ტექნიკას ეფუძნება.
ის დედამიწისკენ ყოვველ წამში დაახლოებით 10,000 სინათლის პულსს უშვებს, რომელიც უკან დაახლოებით 3,3 მილისეკუნდში ( წამი = 1000 მილისეკუნდი) ბრუნდება. ზუსტი დრო დაზიანებული ზედაპირის დონეს აჩვენებს.
“ერთ გასროლაზე დაახლოებით ტრილიონ ფოტონს (სინათლის ნაწილაკს) ვუშვებთ და უკან დაახლოებით ერთი გვიბრუნდება. ამ დაბრუნებული ფოტონის საშუალებით, დაბრუნების დროზე დაკვირვებით, შეგვიძლია დედამიწამდე მანძილი ნახევარი სანტიმეტრის სიზუსტით გამოვითვალოთ,” განაცხადა
ლაზერი ყინულის ყინულის გასწვრივ მიემართება და ყოველ 70 სანტიმეტრს ზომავს.
“ნასა” იმედოვნებს, რომ ICESAT-2-ი შეძლებს ანტარქტიდაზე ზღვის ყინულის სისქის პირველი რუკების შექმნას. ამ ეტაპზე, მცურავი ყინულის მასების შეფასების ტექნიკა მხოლოდ არქტიკაში მუშაობს.
იგი გულისხმობს მცურავი ყინულის სიმაღლის შედარებას ოკეანის ზედაპირის სიმაღლესთან. ვინაიდან მეცნიერებმა იციან ზღვის და ყინულის სიმკვრივე, მათ შეუძლიათ გამოთვალონ, თუ რა რაოდენობის ყინულია ჩაიძირული და ამგვარად, გამოთვალონ საერთო სისქე.
მეცნიერებს სჭირდება სისქის გაზომვა, რათა სწორად შეაფასონ მცურავი ყინულის სტატუსი. განსხვავებ აშკარაა მხოლოდ მაშინ, როდესაც ყინულს სამ განზომილებაში ხედავენ.
თუკი ბნელ ღამეს დედამიწიდან მწვანე წერტილს დაინახავთ, იცოდეთ, რომ თავზე ICES გადაიფრინა.
მისიისთვის პირველ ეტაპზე 1 მილიარდი აშშ დოლარი გამოიყო.
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”
0
