განწყობის თეორია, ისევე როგორც სხვა თეორიები, სწავლობს ადამიანის ქცევასა და ფსიქიკას შორის კავშირს. განწყობა, ამ შემთხვევაში მხოლოდ გუნების განმსაზღვრელი სიტყვა არ არის. განწყობის შექმნისთვის სამი კომპონენტის თანხვედრაა საჭირო, ესენია: მოთხოვნილება, ოპერაციული შესაძლებლობები და სიტუაცია. გარემოში ამ კომპონენტების თანხვედრისას შეიქმნება განწყობა ანუ ორგანიზმს გაუჩნდება მზაობა განახორციელოს შესაბამისი ქცევა.
მაგალითად გვინდა ვარჯიშის დაწყება. მისი შესაბამისი განწყობისათვის გვჭირდება მოთხოვნილება – ვარჯიშის სურვილი, ოპერაციული შესაძლებლობები – კონკრეტული მოძრაობების შესრულების უნარი, სიტუაცია – სპორტული დარბაზი ან ოთახი, რომელიც აღჭურვილი იქნება შერჩეული ვარჯიშების შესასრულებლად საჭირო ნივთებით.
მავნე ჩვევისთვის თავის დანებება ხშირად უდიდეს გამოცდად იქცევა. სად არის პრობლემა?
მაშინაც კი, როდესაც არ არის განწყობის თეორიის სამი კომპონენტის თანხვედრა, ჩნდება ორგანიზმის მზაობა მავნე ჩვევის გასამეორებლად. ჩვევა განმეორებადი ქცევაა ეს ნიშნავს ხშირი განმეორების შედეგად ჩამოყალიბებულ ისეთ განწყობას, რომელიც აღარ საჭიროებს ზემოთ აღნიშნული სამი კომპონენტის თანხვედრას. ამ დროს განწყობა მხოლოდ ერთი კომპონენტის არსებობის შემთხვევაშიც გამოიწვევს პიროვნების მზაობას ქცევის განსახორციელებლად.
რაშია გამოსავალი? იმის მიუხედავად რომ როგორც განწყობა გულისხმობს ქცევისთვის მზაობას, ნებისმიერ პიროვნებას შეუძლია ნებისყოფის დახმარებით ამ ქცევაზე უარი თქვას. თქვენ უკვე იცით განწყობის შექმნისთვის საჭირო კომპონენტები. შეგიძლიათ მათი გამოყენებით შეიქმნათ სათანადო ქცევის მზაობა, აგრეთვე მზად იყოთ ძველი განწყობების დამარცხებისთვის – აიცილოთ თავიდან ის მიზეზები, რომლებიც იწვევენ არასასურველი ქცევის განმეორების სურვილს.
მასალა მოამზადა: სალომე ბოსტაღანიშვილმა
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
0
