ლეონარდო და ვინჩის შედევრი -,,მონა ლიზა”, იგივე ,,ჯოკონდა” დღემდე განხილვის თემაა. ცოტა რამ ამ ნახატის შესახებ, რომელსაც საინტერესო და უცნაური ისტორიები არ აკლია:
ლეონარდო და ვინჩიმ ნახატი ზეთის სახებავებით დახატა და საიდუმლებით მოცული ქალი ასახა, რომელიც ირონიული ღიმილით უმზერს მნახველს.
როგორც ცნობილია, პორტრეტი ეკუთვნის ფლორენციელი მდიდარი ვაჭრის ცოლს, ლიზა გერარდინის. ,,მონა” კი თანამედროვე იტალიურში ქალბატონს ნიშნავს. მონა ლიზა მეთექვსმეტე საუკუნეში სულაც არ ყოფილა განსჯის საგანი და არც განსაკუთრებული ინტერესი არ დაუმსახურებია. უცნაურია, მაგრამ 1503 წელს საფრანგეთის მეფემ პორტრეტი შეიძინა და აბაზანაში დაკიდა, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს იმას, რომ პორტრეტს ყურადღება არ მიუპყრია. დღესდღეობით კი, მილიონობით მნახველი სტუმრობს ლუვრს მხოლოდ იმიტომ, რომ და ვინჩის ,,მონა ლიზათი” დატკბნენ. მეცნიერები და ხელოვნებათმცოდნეები ცდილობენ ორი უდიდესი საიდუმლოება გაშიფრონ ,,მონა ლიზას” შესახებ. ვინ არის პორტრეტზე ასახული არსება? და რა არის მისი დამცინავი ღიმილის მიზეზი ან მიზანი.
იტალიელები ამბობენ, რომ მონა ლიზა იტალიელი ვაჭრის ცოლია და ეს ინფორმაცია მისი ვინაობის შესახებ ყველაზე გავრცელებულია, თუმცა არსებობს სხვა მოსაზრებები, რომლებიც დასაბუთებულია.
არის მოსაზრება, რომ მონა ლიზა ლეონარდოს ავტოპორტრეტია, რადგან ლეონარდოს სახის ნაკვთები ანალოგიურია პორტრეტზე გამოსახული ქალის სახისა.
ბრიტანულმა გამოცემამ ,,The Telegraph-მა” გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მეცნიერებმა ახალი აღმოჩენები გააკეთეს. მათ ‘,,მონა ლიზას” დაკვირვება დაიწყეს ჰორიზონტალურ პოზიციაში და აღმოაჩინეს, რომ ნახატზე გამოსახულია ლომის თავი, ნიანგი და გველი, რომელიც ქალის მარცხენა ხელიდან გამოდის. ახალი აღმოჩენები ნახატს შინაარსობრივად ცვლის. ზოგიერთი მეცნიერი მიიჩნევს, რომ გველი, რომელიც ქალს ხელში უკავია, ასოცირებულია შურთან, და შეგვიძლია, ჯოკონდას ღიმილიც შურს მივაწეროთ, თუმცა ამ მოსაზრებას უამრავი კრიტიკოსი ჰყავს. მეცნიერები იშველიებენ ლეონარდო დავინჩის სიტყვებს, რომელიც მან ,,მონა ლიზას” შესახებ დაწერა : ‘,, მე მას მივეცი ავაზას ტყავი და ის ქმნილება კლავს ლომს შურით”, ამიტომაც, გამორიცხული არაა მონა ლიზას საიდუმლო რამდენადმე დაკავშირებული იყოს ცხოველებთან.
რაც შეეხება ჯოკონდას იდუმალ ღიმილს – ის ბევრისთვის ქცეულა შთაგონების წყაროდ და ბევრიც სასოწარკვეთილებაში ჩაუგდია. 1852 წელს ფრანგი ხელოვანი, ლუკ მასპერო, სასტუმროს ოთახის აივნიდან გადახტა, მხოლოდ იმიტომ, რომ ვერ შეძლო მონა ლიზას ღიმილის მიზეზი გაეგო.
ზოგიერთი ხელოვნებათმცოდნე მიიჩნევს, რომ და ვინჩიმ მისივე გამოგონება, ,,სფუმატოს” ტექნიკა გამოიყენა, რაც ნახატს რამდენადმე აბუნდოვანებს და მნახველს აძლევს საშუალებას თავისივე ფანტაზიით განავრცოს იგი.
ასევე, აღსანიშნავია ის, რომ როდესაც მთლიონაბაში უყურებ ნახატს შენ ამჩნევ ღიმილს, თუმცა თუკი მხოლოდ ტუჩებს შეხედავ ღიმილი ქრება. ,,მონა ლიზას” ღიმილი მაყურებლის პერსპექტივაზე და აღქმაზეცაა დამოკიდებული. როგორც ცნობილია, და ვინჩი ჯოკონდას ღიმილს 12 წელი ხატავდა.
არსებობს ასეთი მოსაზრება, რომ როდესაც და ვინჩი პორტრეტს ხატავდა, ქალმა მოიწყინა და და ვინჩიმ მას გამრთობები მოუყვანა. ამით შეიძლება ჯოკონდას უცნაური ღიმილი აიხსნას, რადგან წარჩინებული ქალბატონები ხშირად ინებივრებდნენ თავებს გამრთობებით.
ისიც აღსანიშნავია, რომ ჯოკონდას წარბები არ აქვს. ამის მიზეზი კი დადგენილია და სადავო აღარაა. რენესანსის ეპოქაში გაპარსული წარბები მოდურად მიიჩნეოდა ქალებში.
ფერწერული ნამუშევრის განხილვა დღემდე არ წყდება, იქნებ, მომავალში კიდევ უამრავ საიდუმლოს აეხადოს ფარდა.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
0
